Βιοκαύσιμα επόμενης γενιάς για τις ελληνικές μεταφορές

Με την αύξηση της διείσδυσης των βιοκαυσίμων στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας επιτυγχάνεται μείωση της εξάρτησής της από εισαγόμενη ενέργεια, μεγιστοποιείται η συμμετοχή των ΑΠΕ, επιτυγχάνεται σημαντική μείωση των εκπομπών CO₂ κι ενισχύεται η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της. Τα βιοκαύσιμα 1ης γενιάς ίσως να μην μπορούν πλέον να χαρακτηριστούν εύκολα «πράσινα» καύσιμα, καθώς ανταγωνίζονται την παραγωγή βρώσιμων γεωργικών προϊόντων και η καλλιέργειά τους πολλές φορές οδηγεί σε αποψίλωση δασικών εκτάσεων συμβάλλοντας τελικά ελάχιστα στη μείωση εκπομπών CO₂. Οι εναλλακτικές λύσεις που θα αναπτυχθούν θα πρέπει να είναι βιώσιμες οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά και θα πρέπει να εγγυώνται την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της εθνικής και ευρωπαϊκής βιομηχανίας.

Τα βιοκαύσιμα επόμενης γενιάς προέρχονται από μη βρώσιμη βιομάζα, όπως για παράδειγμα λιγνοκυτταρινούχα βιομάζα που προέρχεται από γεωργικά και δασικά υπολείμματα και χρησιμοποιημένα έλαια. Τα βιοκαύσιμα επόμενης γενιάς δεν ανταγωνίζονται τη διατροφική αλυσίδα, παράγονται από φθηνή, άφθονη και τοπικά διαθέσιμη πρώτη ύλη, ενώ συμβάλλουν παράλληλα στη διαχείριση και την αξιοποίηση των αποβλήτων. Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχει σημαντικό δυναμικό λιγνοκυτταρινούχας βιομάζας, προερχόμενης κυρίως από υπολείμματα καλλιεργειών δημητριακών.

Το σύνολο των βιοκαυσίμων επόμενης γενιάς χαρακτηρίζονται από υψηλό κόστος παραγωγής που δεν τα καθιστά βιώσιμα σήμερα. Τα υγρά βιοκαύσιμα επόμενης γενιάς περιλαμβάνουν: α) την βιοαιθανόλη 2^ης γενιάς, β) τη βιομεθανόλη, γ) το βιοντίζελ 2^ης γενιάς, δ) το βιοντίζελ HTU, ε) το βιοντίζελ HVO και στ) τα βιοκαύσιμα από άλγη. Τα αέρια βιοκαύσιμα επόμενης γενιάς περιλαμβάνουν: α) το βιο-υδρογόνο, β) το βιοσυνθετικό φυσικό αέριο και γ) το βιοδιμεθυλαιθέρα. Η παραγωγή αέριων βιοκαυσίμων επόμενης γενιάς επεξεργάζεται βιομάζα είτε με ζύμωση είτε με θερμοχημικές μεθόδους.

Τα βιοκαύσιμα επόμενης γενιάς βασίζονται στις διεργασίες που είναι ακόμα σε φάση έρευνας και ανάπτυξης ή σε πιλοτικό στάδιο. Σημαντική έρευνα διεξάγεται από τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και τα ερευνητικά κέντρα στη χώρα μας, στον τομέα των βιοκαυσίμων επόμενης γενιάς. Η έρευνα σε βιοκαύσιμα επόμενης γενιάς στην Ελλάδα έχει επιτύχει μόνο την περιορισμένης κλίμακας παραγωγή στο εργαστήριο (lab scale). Σημαντικές βιομηχανίες της χώρας μας υποστηρίζουν και συμμετέχουν στις προαναφερθείσες ερευνητικές προσπάθειες, με στόχο την κατανόηση των τάσεων της αγοράς και της τεχνολογίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε δύο ερευνητικά προγράμματα στα οποία συμμετείχε η ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ ΑΕ σε συνεργασία με το ΕΚΕΤΑ και ελληνικά πανεπιστημιακά ιδρύματα:

α) Βελτίωση Αειφορίας Τεχνολογίας Παραγωγής Ντίζελ - Sustain Diesel (παραγωγή βιοντίζελ από χρησιμοποιημένα τηγανέλαια).

β) Αειφόρος Παραγωγή Βιοκαυσίμων και Βιοχημικών Προϊόντων Υψηλής Προστιθέμενης Αξίας με Χρήση Μικροφυκών - Sustainable use of marine microalgae for the production of biofuels and high added value biochemical (ανάπτυξη βιοκαυσίμων από άλγη).

Τα βιοδιυλιστήρια αποτελούν μονάδες που ενσωματώνουν διεργασίες μετατροπής βιομάζας σε καύσιμα, ενέργεια και χημικά προϊόντα. Συνδυάζουν την αγρο-διατροφική βιομηχανία με τη βιομηχανία ενέργειας και αποτελούν το μέλλον των διυλιστηρίων στα πλαίσια της Κυκλικής Οικονομίας. Η πετρελαϊκή βιομηχανία στο μέλλον θα ενσωματώνει όλες τις πιθανές πηγές πρώτων υλών (αργό πετρέλαιο, φυσικό αέριο και βιομάζα) για την παραγωγή καυσίμων. Σε αρκετά διυλιστήρια γίνονται προσπάθειες ενσωμάτωσης διαφόρων τύπων βιομάζας σε διάφορα στάδια της διύλισης του αργού (π.χ. HVO).

Στην Ελλάδα σήμερα παράγεται μόνο βιοντίζελ όσο ακριβώς απαιτεί η εγχώρια κατανάλωση και αναμιγνύεται με το ντίζελ κίνησης σε ποσοστό 7% κατ’ όγκο. Δεν παράγονται καθόλου βιοκαύσιμα επόμενης γενιάς παρά μόνο στο πλαίσιο ερευνητικών προγραμμάτων και συμπράξεων της βιομηχανίας με την ακαδημαϊκή κοινότητα και ερευνητικούς φορείς.

Η παραγωγή βιοκαυσίμων επόμενης γενιάς στην Ελλάδα, έχει να αντιμετωπίσει τρεις σημαντικές προκλήσεις: α) την έλλειψη καλλιεργειών και υποδομών συλλογής και διαχείρισης βιομάζας, β) την έλλειψη μονάδων παραγωγής βιοκαυσίμων, γ) το ιδιαίτερα αυξημένο κόστος παραγωγής (λόγω έλλειψης ώριμης τεχνολογίας και εφαρμογών σε βιομηχανική κλίμακα) και δ) την έλλειψη κοινωνικής αποδοχής επενδύσεων σε βιομάζα και βιοκαύσιμα.

Η αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών μπορεί να δώσει νέες προοπτικές στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, καθώς αναμένεται ότι:

α) Οι επενδύσεις σε υποδομές διαχείρισης της βιομάζας και σε μονάδες παραγωγής θα λειτουργήσουν με θετικό αντίκτυπο στην απασχόληση, άμεσα στη βιομηχανία και έμμεσα στον αγρο-διατροφικό τομέα. Η ανάγκη ολοκληρωμένης διαχείρισης βιομάζας είναι ένας άξονας προτεραιότητας, καθώς ένα μικρό μόνο μέρος των αγροτικών και δασικών υπολειμμάτων και δευτερευόντων προϊόντων εκμεταλλεύονται σήμερα.

β) Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας στον τομέα των βιοκαυσίμων επόμενης γενιάς προϋποθέτει ένα σταθερό και μακροχρόνιο νομοθετικό πλαίσιο και την παροχή κινήτρων ενίσχυσης της κοινωνικής αποδοχής των αντίστοιχων επενδύσεων. Ο σχεδιασμός της ενεργειακής πολιτικής προϋποθέτει την από κοινού προσέγγιση με τις πολιτικές αγροτικής και περιφερειακής ανάπτυξης.

γ) Η υποστήριξη της έρευνας τεχνολογιών παραγωγής βιοκαυσίμων επόμενης γενιάς μέσα από συμπράξεις της βιομηχανίας και της ακαδημαϊκής κοινότητας, δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας για ερευνητικό προσωπικό, μειώνει την φυγή νέων επιστημόνων στο εξωτερικό και παράγει προστιθέμενη αξία που μπορεί ανταγωνιστικά να εξαχθεί σε άλλες χώρες.

Η παραγωγή και χρήση βιοκαυσίμων επόμενης γενιάς στην Ελλάδα μπορεί να λειτουργήσει ως πυλώνας ανάπτυξης, για μια καλύτερη περιβαλλοντική διαχείριση, συμβάλλοντας κυρίως στην ενίσχυση της τοπικής και εθνικής οικονομίας και ανταγωνιστικότητας.

Fuels in transition – challenges for the oil and gas sector

Oil and Gas markets are facing a new reality since:

Demand is complicated 

• Request for new fuels and energy products
• Product demand is more important than crude demand
• Price elasticity increase as subsidies are removed

Supply is challenged 

• The shale oil and gas new reality
• Investment financing limitations due to capital shortage
• Supply driven investments are slow to respond

Energy markets are evolving

• It is a consumer - oriented world
• Hedging energy markets is a new price setting mechanism
• Policy and regulations are dominating

Low carbon footprint policies and climate debate

• Environmental regulations imbalance the market
• Create unequal cost burdens

Geopolitical frameworks are rethought

• Pipelines chess game
• Economies in stress forced to structural reforms
• The “energy-water-food” nexus

Policy limitations step up actions

• COP21 meeting: The Paris Agreement (Dec. 2015)
• The EU Action Plan for the Circular Economy (Dec. 2015)
• European Strategy for Low-Emission Mobility (July 2016)

Moving away from fossil fuels? Not so easy, not that quickly!

• Low-cost renewables are required
• Volatility in CO₂ markets
• Infrastructure bottleneck (the chicken – egg dilemma)
• Not enough money for investments
• Technology issues to be resolved

New challenges for energy players

• Balancing the fuel mix
• Reliability of fuel quality
• Knowledge capture
• Technology integration
• Identifying new energy sources
• New business models to capture value

The future of transport is Clean and Sustainable

• Focus on Energy and GHG Reduction
• Electric Vehicles are attractive for some light duty applications but long haul will need low carbon fuels
• Advanced biofuels can be an alternative

 

Οι επιχειρήσεις σύμμαχοι στον αγώνα της κλιματικής αλλαγής

Η πρόσφατη Σύνοδος του Παρισιού για το κλίμα (COP21) έχει σημαντικές πιθανότητες να πετύχει γιατί οι στόχοι της υποστηρίζονται τόσο από την επιχειρηματική κοινότητα όσο κι από τους πολιτικούς. Τα ηλεκτρικά οχήματα, τα βιοκαύσιμα από άλγη, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η μπλε επανάσταση του υδρογόνου, σηματοδοτούν μια κοινωνία χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα μα κυρίως επενδύσεις, νέες τεχνολογίες, θέσεις εργασίας κι ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Οι δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αποτελούν επιχειρηματικές ευκαιρίες σημαντικών αποδόσεων, με ταυτόχρονη αφύπνιση της κοινωνίας για μια βιώσιμη πορεία. Η προστασία του περιβάλλοντος και η μείωση της ρύπανσης επιτυγχάνουν την ταυτόχρονη εξοικονόμηση πόρων στον τομέα της υγείας και στον τομέα της αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών. Ο εκδημοκρατισμός της ενέργειας μέσω της διάδοσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της κατανεμημένης παραγωγής της μειώνει την εγωιστική προσέγγιση της ανεξέλεγκτης κατανάλωσης και σπατάλης ενέργειας που απλά παράγεται κάπου μακριά από εμάς. Παράλληλα μειώνει δραστικά το κόστος επενδύσεων σε ηλεκτρικά δίκτυα και ενεργειακές διασυνδέσεις, ενώ συμβάλει στην αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας και στην μείωση των εισαγωγών ρυπογόνων ορυκτών καυσίμων. Η οικονομία νίκησε για μια ακόμη φορά την πολιτική. Οι επιχειρηματικές ευκαιρίες που προσφέρει η μετεξέλιξη σε μια οικονομία χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα αποτελούν την εγγύηση υλοποίησης των δεσμεύσεων της πρόσφατης Συνόδου για το κλίμα.

Συνεννόηση και κοινός νους: η τελευταία μας ευκαιρία

Στην Ελλάδα των capital controls ζήσαμε τη ματαίωση των προσδοκιών μας. Η γεωπολιτική αστάθεια στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου σε συνδυασμό με το έντονο προσφυγικό ζήτημα και τις ανεξέλεγκτες ροές ανθρώπων διαμετρικά αντίθετης κουλτούρας και λογικής με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, δημιουργούν εκρηκτικό μείγμα. Το οικονομικό τέλμα της χώρας ενισχύεται από ιδεοληπτικά φαινόμενα και τον απέλπιδο αγώνα διατήρησης ενός αναξιοκρατικού και διεφθαρμένου κομματικού κράτους. Το παρελθόν της χώρας προσπαθεί λυσσαλέα να τραβήξει το μέλλον σε ένα ερεβώδες γκρεμό, ακολουθώντας τακτικές και νοοτροπίες χρεωκοπίας. 

Ωστόσο, υπάρχει ελπίδα. Βιώνουμε μια πρωτοφανή συγκυρία διάθεσης για συνεννόηση της πλειοψηφίας του πολιτικού κόσμου, αποστασιοποιημένης από την πόλωση των τελευταίων δεκαετιών. Κοινή συνισταμένη όλων είναι η παραμονή στην Ευρωζώνη και η τήρηση των διεθνών δεσμεύσεων της χώρας. Σημείο αναφοράς αναδεικνύεται η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις σε οικονομικά, εργασιακά και ασφαλιστικά θέματα. Υπέρτατος στόχος είναι η ανάπτυξη, η δημιουργία ποιοτικών και διατηρήσιμων θέσεων εργασίας, η μείωση της φτώχιας και η βιώσιμη πορεία της χώρας. Προϋπόθεση όλων των ανωτέρω αποτελεί η χρήση της κοινής λογικής, η ομαδική προσπάθεια μα κυρίως η στοχευμένη κι έντονη εργασία όλων μας. Λιγότερα προνόμια και περισσότερη δουλειά, λιγότερο εγωισμό και πολλαπλάσια προσφορά κι αλληλεγγύη. Είμαστε στο εμείς κι όχι στο εγώ, όπως σοφά ανέφερε ο στρατηγός Μακρυγιάννης πριν από 200 χρόνια. Ελπίδα και προσμονή του υγιούς Ελληνισμού αποτελεί πλέον η συνεννόηση και η από κοινού διακυβέρνηση της χώρας από την πλειοψηφία του πολιτικού κόσμου, με στόχο μια συναινετική πορεία δημιουργίας για ένα καλύτερο αύριο, χωρίς εύκολες λύσεις.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η μπλε επανάσταση στην ενέργεια

Η οικολογία είναι τρόπος ζωής, μα κυρίως σεβασμός στη Δημιουργία. Είναι κάτι παραπάνω από αγάπη στη φύση, προστασία του περιβάλλοντος, του φυτικού και ζωικού βασιλείου. Είναι η συνειδητοποίηση ότι καθετί στον πλανήτη μας είναι σημαντικό, μια σχέση αλληλεξάρτησης και συμπλήρωσης που επηρεάζει καταλυτικά τη σημερινή και τις επόμενες γενιές.

Η οικολογία δεν έχει πολιτική διάσταση, δεν είναι κίνημα, δε μπορεί να χαρακτηριστεί ως αριστερή ή δεξιά προσέγγιση, να οριοθετηθεί με ταμπέλες. Αποτελεί επιλογή ζωής, στάση κατανάλωσης ενέργειας και πρώτων υλών, ορθή διαχείριση απορριμμάτων, ενίσχυση της βιοποικιλότητας και διασφάλιση των υδάτινων αποθεμάτων.

Το νερό, αποτελεί τη σημαντικότερη πλουτοπαραγωγική πηγή του πλανήτη και τη βιώσιμη λύση στην παραγωγή ενεργειακών προϊόντων. Η επόμενη τεχνολογική επανάσταση θα ειναι η "μπλε επανάσταση" της νέας εποχής του υδρογόνου. Οι τεχνολογίες παραγωγής ενέργειας απο ανανεώσιμες πηγές, τα καθαρά καύσιμα μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος από υδρογόνο, η εξοικονόμηση ενέργειας και η επαναχρησιμοποίηση υλικών αποτελούν μονόδρομο στην αντιμετώπιση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής.

Η γνώση του προβλήματος και η αποδοχή από την κοινωνία των τεχνολογικών αλλαγών συνθέτουν τη μεγάλη πρόκληση σήμερα.